«Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου ήταν μπροστά από τις εξελίξεις στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση»
Συνέντευξη του Πρύτανη του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, Καθηγητή Πέτρου Πασιαρδή, στην εφημερίδα «Χαραυγή» και στον δημοσιογράφο Ειρηναίο Πίττα
[σε pdf στην Κυριακάτικη Χαραυγή 23/05/2021]
- Η περίοδος της πανδημίας βρήκε τα πλείστα πανεπιστήμια να προσπαθούν να προσαρμοστούν στις συνθήκες της εξ αποστάσεως, εν αντιθέσει με το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, που χρησιμοποιεί την εξ αποστάσεως ως την κύρια μορφή εκπαίδευσης. Ήταν όντως τόσο “εύκολη” η προσαρμογή στα δεδομένα της πανδημίας για εσάς;
Είναι γεγονός ότι η πανδημία του covid-19 έχει επιφέρει πρωτοφανείς αλλαγές στην προσωπική, κοινωνική και ακαδημαϊκή μας ζωή. Οδήγησε σε μια ‘βίαιη’ προσαρμογή όλων των βαθμίδων και των ιδρυμάτων εκπαίδευσης ανά τον κόσμο σε νέες συνθήκες λειτουργίας, σε ψηφιακές τάξεις και σε online μαθήματα. Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚΥ) ήταν ήδη μπροστά από τις εξελίξεις. Εδώ και 15 έτη εξειδικεύεται στην τηλεκπαίδευση και προσφέρει αποκλειστικά εξ αποστάσεως τόσο προγράμματα σπουδών, όσο και δράσεις διά βίου μάθησης και κατάρτισης. Επομένως, δεν αναγκαστήκαμε να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα λόγω της πανδημίας, αλλά λόγω αυτής ενισχύσαμε τις προϋπάρχουσες ψηφιακές διαδικασίες εκπαίδευσης και εξυπηρέτησης των φοιτητών και των αποφοίτων μας. Γι’ αυτό δεν χάθηκε ούτε μία ‘ώρα μαθημάτων’. Οι φοιτητές μας, όπως και προ πανδημίας, απολαμβάνουν την ίδια ποιοτική μαθησιακή εμπειρία με την ευελιξία που χαρακτηρίζει τις σπουδές εξ αποστάσεως.
Η μόνη ουσιαστική αλλαγή στην εκπαιδευτική πρακτική του πανεπιστημίου μας αφορά τον τρόπο διεξαγωγής των τελικών εξετάσεων, οι οποίες διεξήχθησαν εξ ολοκλήρου με ηλεκτρονικά μέσα και οι φοιτητές αξιολογήθηκαν στον προσωπικό τους χώρο, με αδιάβλητες διαδικασίες ταυτοποίησης και ηλεκτρονικής επιτήρησης από τους διδάσκοντές μας.
- Λόγω της πανδημίας είχαμε αναγκαστική στροφή και των άλλων Πανεπιστημίων στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, με κάποια να σκέφτονται να την κρατήσουν και μετά-Covid. Κάτι τέτοιο θα ενέτεινε τον ανταγωνισμό. Είστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε μια τέτοια πρόκληση;
Αυτή η αναγκαστική στροφή στην τηλεκπαίδευση δεν έγινε μόνο τοπικά, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Η ψηφιακή εκπαίδευση έδωσε προσωρινά λύσεις στα πλείστα πανεπιστήμια παγκοσμίως. Αν επικεντρωθούμε στην κατάσταση στην Κύπρο, παρατηρούμε ενδεχομένως ότι τα συμβατικού τύπου πανεπιστήμια αντιμετώπισαν κάποια προβλήματα, τεχνικής ή άλλης μορφής, αλλά γενικότερα τα online μαθήματα και η εξ αποστάσεως υποστήριξη των φοιτητών υλοποιήθηκε σε σημαντικό βαθμό. Θα πρέπει να διασαφηνιστεί, βέβαια, ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν είναι απλά online μαθήματα μέσω μίας πλατφόρμας και αυτό καταδεικνύει τη διαφοροποίηση και εξειδίκευση του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου στην εν λόγω εκπαιδευτική μεθοδολογία. Δεν μιλάμε για ‘παράδοση’ μίας διάλεξης μέσω ενός υπολογιστή σε ένα ακροατήριο συνδεδεμένο online. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχει συγκεκριμένη φιλοσοφία, μεθόδους, κανόνες και πρακτικές. Απαιτεί τεχνογνωσία, state-of-the-art εργαλεία σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας και διαδραστικότητας, πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης, ψηφιακές βιβλιοθήκες, παραγωγή πολυμεσικού και διαδραστικού εκπαιδευτικού υλικού, τεχνολογίες και τεχνικές για εξ αποστάσεως υποστήριξη των φοιτητών και κατάλληλες διδακτικές μεθόδους για την καθοδήγησή τους στη μελέτη και τις εργασίες τους. Το ΑΠΚΥ έχει επενδύσει σε όλες αυτές τις τεχνολογίες και διδακτικές μεθόδους και συνεχώς αναβαθμίζει τις υποδομές και τις διαδικασίες του. Από το 2006, όταν δέχθηκε τους πρώτους φοιτητές του, είναι το πρώτο και μοναδικό πανεπιστήμιο της χώρας, το οποίο υιοθέτησε κατ᾽ αποκλειστικότητα τις μεθόδους και την παιδαγωγική μεθοδολογία της ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Το ΑΠΚΥ είναι, επομένως, εγγύηση στις εξ αποστάσεως σπουδές σήμερα, έτοιμο να ενισχύσει την παρουσία του στον ελληνόφωνο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και να προσελκύσει ακόμα μεγαλύτερο μερίδιο της εκπαιδευτικής ‘αγοράς’.
- Τι πρέπει να γνωρίζει κάποιος που θέλει να φοιτήσει στο ΑΠΚΥ και γιατί να επιλέξει το δικό σας Πανεπιστήμιο;
Το ΑΠΚΥ είναι δημόσιο πανεπιστήμιο, το μοναδικό στη χώρα με εξειδίκευση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Προσφέρει προγράμματα σπουδών σε όλα τα επίπεδα (προπτυχιακό, μεταπτυχιακό, διδακτορικό, διά βίου μάθησης), που οδηγούν σε χρηστικούς τίτλους σπουδών για προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη. Στο Πανεπιστήμιό μας, ο κάθε φοιτητής είναι σίγουρος ότι θα έχει μια ευέλικτη και ποιοτική μαθησιακή εμπειρία, ισάξια αν όχι και καλύτερη, από τη συμβατική εκπαίδευση. Θα έχει στη διάθεσή του εξελιγμένα εργαλεία τηλεκπαίδευσης, θα ωφεληθεί από σύγχρονες διδακτικές μεθόδους, θα βρίσκεται σε συνεχή αλληλεπίδραση με έμπειρο ακαδημαϊκό προσωπικό και θα υποστηρίζεται κατάλληλα σε όλα τα στάδια της μαθησιακής πορείας του.
Το ΑΠΚΥ θα επιλέξουν όσοι επιδιώκουν ευελιξία στις σπουδές τους, εργαζόμενοι που στοχεύουν στην επαγγελματική τους εξέλιξη, άνεργοι που επιδιώκουν την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, άτομα κάθε ηλικίας και οικογενειακού προφίλ που επιζητούν ποιοτική τριτοβάθμια εκπαίδευση στον ελεύθερο χρόνο που μπορούν να διαθέσουν λόγω των υποχρεώσεών τους. Στο ΑΠΚΥ εφαρμόζουμε ευέλικτη οικονομική πολιτική με προσιτά δίδακτρα, σημαντικές εκπτώσεις, ενίοτε και απαλλαγές διδάκτρων για διάφορες ομάδες φοιτητών (μονογονείς, πολύτεκνους, συγγενείς πρώτου βαθμού που σπουδάζουν ταυτόχρονα, λήπτες ΕΕΕ, ανέργους, άτομα ΑμΕΑ, απόφοιτους του ΑΠΚΥ που συνεχίζουν τις σπουδές τους στο πανεπιστήμιό μας).
Για τους παραπάνω λόγους η αξία του τίτλου σπουδών από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου είναι δεδομένη. Κάθε ενδιαφερόμενος έχει την ευκαιρία να υποβάλει αίτηση εισδοχής έως τις 25 Μαΐου 2021 στα τέσσερα (4) προπτυχιακά και 21 μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών για το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 σε μια πλειάδα επιστημονικών πεδίων των τριών Σχολών του: Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών, Θετικών & Εφαρμοσμένων Επιστημών, Οικονομικών Επιστημών & Διοίκησης. Όλες οι πληροφορίες είναι αναρτημένες στο www.ouc.ac.cy.
- Πόσο σημαντική είναι η “διά βίου μάθηση”, η απόκτηση ή/και εξέλιξη γνώσεων τη σημερινή εποχή με τις ραγδαίες αλλαγές στον τρόπο ζωής;
Στην εποχή μας και στην καθημερινότητά μας δεν υφίσταται η έννοια «στασιμότητα». Οι επιστήμες, οι γνώσεις, η κοινωνία, το εργασιακό περιβάλλον βρίσκονται σε διαρκή αλλαγή. Το γνωσιακό μας επίπεδο ‘απαξιώνεται’ συνεχώς, νέες ειδικότητες εμφανίζονται και οι πλείστοι εργασιακοί χώροι απαιτούν ολοένα περισσότερο εξειδικευμένες γνώσεις. Γι’ αυτό στο ΑΠΚΥ επιδιώκουμε πολύπλευρη ακαδημαϊκή γνώση, αλλά και την ανάπτυξη από πλευράς των αποφοίτων δεξιοτήτων απαραίτητων για την προσωπική και την επαγγελματική τους εξέλιξη. Συγκεκριμένα, καλλιεργούμε επαγγελματικές αξιοποιήσιμες δεξιότητες, όπως η ερευνητική και κριτική ικανότητα και ο ψηφιακός εγγραμματισμός, αλλά και «soft skills», όπως η ικανότητα αποτελεσματικής επικοινωνίας, η διαχείριση χρόνου και η ομαδικότητα.
- Τα τελευταία χρόνια η Κύπρος εξελίσσεται ραγδαία στον τομέα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Υπάρχουν τα εχέγγυα, ώστε το νησί να καταστεί “εκπαιδευτικό κέντρο”;
Τα κυπριακά πανεπιστήμια είναι ψηλά στις παγκόσμιες κατατάξεις και παρέχουν αξιόλογες υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας (σύγχρονες εστίες, φοιτητικά δάνεια, ευκαιρίες πρακτικής άσκησης κ.ά.). Γι’ αυτό η Κύπρος εξελίσσεται διαχρονικά ως δημοφιλής και ελκυστικός προορισμός για σπουδές από αλλοδαπούς φοιτητές με την τάση αυτή να είναι ανοδική τόσο σε συμβατικά προγράμματα σπουδών, όσο και σε προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, για παράδειγμα, μόνο το 40% περίπου της φοιτητικής κοινότητας είναι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η υφιστάμενη υγειονομική κρίση αποτέλεσε τον καταλύτη για την ψηφιακή αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης και τη γενικευμένη προσφορά προγραμμάτων σπουδών εξ αποστάσεως, γεγονός που μπορεί να επιφέρει, με την κατάλληλη διαχείριση και έμφαση στην ποιότητα, επιπλέον ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας.
Στο πλαίσιο αυτό, η πολιτεία και οι πανεπιστημιακές αρχές οφείλουν να εστιάσουν σε θέματα, όπως η βελτίωση της διασύνδεσης της εκπαίδευσης και έρευνας με την αγορά εργασίας, η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, ο σχεδιασμός προγραμμάτων σπουδών σε σύγχρονα και καινοτόμα αντικείμενα σε συνεργασία με τις παραγωγικές δυνάμεις, σ η απρόσκοπτη πρόσβαση των ενηλίκων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η (επανα)κατάρτιση και διά βίου μάθηση, η περαιτέρω αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και μορφών εκπαίδευσης (ηλεκτρονική μάθηση, ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα), καθώς και η ενίσχυση της εξωστρέφειας και της διεθνοποίησης των κυπριακών πανεπιστημίων.
- Μέχρι πρότινος το ΑΠΚΥ ήταν το μοναδικό Πανεπιστήμιο στην Κύπρο με εξειδίκευση στην εξ αποστάσεως, μια μορφή εκπαίδευσης που αναγκάστηκαν να εφαρμόσουν, κάπως “βίαια”, και τα σχολεία. Ζήτησε το ΥΠΠΑΝ συμβουλές από εσάς, ώστε να επιτύχει το βέλτιστο αποτέλεσμα; Πώς κρίνετε την εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στα σχολεία Δημοτικής και Μέσης;
Το θέμα είναι κατά πόσον είχαμε συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα και τη χρηστικότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Θεωρώ ότι ως χώρα δεν είχαμε κατάλληλο σχεδιασμό, ούτε στρατηγική και ουσιαστική επιμόρφωση, ώστε οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές να μπορούν να ακολουθήσουν αποτελεσματικά το εξ αποστάσεως εκπαιδευτικό «μονοπάτι». Δεν πιστεύω, όμως, ότι χάθηκε η σχολική χρονιά. Η ψηφιακή εκπαίδευση κάλυψε αρκετά από τα εκπαιδευτικά κενά που δημιουργήθηκαν σε μικρό ή σε μεγάλο βαθμό. Οι εκπαιδευτικοί μας ανταποκρίθηκαν, με όσες δυνατότητες, υποδομές και κατάρτιση είχαν, όπως και οι μαθητές. Προβλήματα σίγουρα υπήρξαν και υπάρχουν. Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, από την πρώτη στιγμή, υπηρετώντας την κοινωνική αποστολή του και με βάση τον δημόσιο χαρακτήρα του, έθεσε την τεχνογνωσία και τις υποδομές του στη διάθεση της Πολιτείας, σε άλλα πανεπιστήμια. σε εκπαιδευτικές οργανώσεις και σε οργανισμούς που κλήθηκαν να εφαρμόσουν τη διαδικτυακή εκπαίδευση γρήγορα και άμεσα. Συγκεκριμένα, συμμετέχει στην Επιτροπή του υπουργείου Παιδείας για την Ψηφιακή Εκπαίδευση και συντόνισε ή/και συμμετέχει σε προγράμματα και σεμινάρια σε θέματα διαδικτυακής εκπαίδευσης για εκπαιδευτικούς.
Ως Καθηγητής Εκπαιδευτικής Ηγεσίας, πέρα από Πρύτανης, θα έκλεινα τη συζήτηση με το σχόλιο ότι είναι αναγκαία η αποτελεσματική κατάρτιση των διευθυντών των σχολείων μας, ώστε να μεταμορφωθούν σε σύγχρονους ηγέτες που θα οργανώνουν και θα καθοδηγούν τη σχολική μονάδα να λειτουργεί σαν ένας σύγχρονος εκπαιδευτικός οργανισμός.