«Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχει τη δική της φιλοσοφία»
Συνέντευξη του Πρύτανη του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, Καθηγητή Πέτρου Πασιαρδή, στην εφημερίδα «Αλήθεια» και στον δημοσιογράφο Γιώργο Μούσα
[σε pdf στο τεύχος 01/05/2021]
- Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου είναι το μοναδικό πανεπιστήμιο της χώρας με εξειδίκευση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Ποια ανάγκη ώθησε στη δημιουργία του;
Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚΥ) είναι δημόσιο πανεπιστήμιο και το μοναδικό στη χώρα που προσφέρει σπουδές αποκλειστικά εξ αποστάσεως. Με σύγχρονες υποδομές τηλεκπαίδευσης, πολυετή εξειδίκευση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ευρύ φάσμα κλάδων σπουδών, προσφέρει την πολύτιμη ευκαιρία σε κάθε ενδιαφερόμενο να σπουδάσει από τον προσωπικό του χρόνο, στον δικό του χρόνο, χωρίς περιορισμούς.
Με την ίδρυσή του, το 2002, και με την έναρξη της ακαδημαϊκής λειτουργίας του, το 2006, το ΑΠΚΥ άνοιξε νέους ορίζοντες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν ήταν κάτι καινούργιο στην υπόλοιπη Ευρώπη, στην Κύπρο, όμως, ήταν μια νέα συνθήκη. Με την πάροδο των χρόνων, το ΑΠΚΥ πέτυχε να καταξιωθεί και να έχει μια έντονη παρουσία στο επιστημονικό γίγνεσθαι ως ένα σύγχρονο και καινοτόμο πανεπιστήμιο και να είναι σήμερα μια αξιόπιστη επιλογή για σπουδές.
Πλέον, λόγω της υγειονομικής κρίσης, η Πολιτεία και η κοινωνία αντιλαμβάνονται τη σπουδαιότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, που για εμάς στο ΑΠΚΥ δεν ήταν λύση ανάγκης, αλλά η ίδια η φύση μας. Αναπτύσσουμε (με νέες μεθόδους διδασκαλίας) και υποστηρίζουμε (με την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική πράξη) την εξ αποστάσεως εκπαίδευση τα τελευταία 15 χρόνια. Τα πλεονεκτήματά της και η ευελιξία που προσφέρει σε ένα ευρύ φάσμα ενηλίκων, κυρίως, εκπαιδευομένων την καθιστούν πιο χρήσιμη, χρηστική και αναγκαία από ποτέ.
- Ποια προγράμματα σπουδών προσφέρει το ΑΠΚΥ;
Η εκπαιδευτική πολιτική του ΑΠΚΥ και οι επιλογές μας για τα προσφερόμενα προγράμματα σπουδών προκύπτει μέσα από την αξιολόγηση των διεθνών επιστημονικών τάσεων, των αναγκών της σύγχρονης αγοράς εργασίας και κοινωνίας και την απαίτηση για (επανα)εξειδίκευση και διά βίου μάθηση. Οι τρεις Σχολές -Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών, Θετικών & Εφαρμοσμένων Επιστημών, Οικονομικών Επιστημών & Διοίκησης- οργανώνουν υψηλής ποιότητας προγράμματα σπουδών σε όλα τα επίπεδα, σε παραδοσιακά/κλασικά αντικείμενα και σε πεδία αιχμής, με άμεσο αντίκρισμα στην αγορά εργασίας.
Για το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022, το ΑΠΚΥ προσφέρει 4 Προπτυχιακά Προγράμματα και 21 Μεταπτυχιακά (τα 3 στην αγγλική γλώσσα), καθώς και 17 ερευνητικές περιοχές για την εκπόνηση διδακτορικής έρευνας. Στο πλαίσιο προώθησης της διά βίου μάθησης προσφέρονται περισσότερες από 300 Θεματικές Ενότητες (μαθήματα) ως ανεξάρτητες-αυτοτελείς, τις οποίες μπορεί ο καθένας να παρακολουθήσει χωρίς να εγγραφεί συνολικά σε ένα πρόγραμμα σπουδών. Η υποβολή αιτήσεων ολοκληρώνεται στις 25 Μαΐου 2021 μέσω του www.ouc.ac.cy
- Ποιο είναι το προφίλ των φοιτητών του Πανεπιστημίου;
Κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος στο ΑΠΚΥ σπουδάζουν περίπου 3.000 φοιτητές, στη συντριπτική πλειοψηφία τους στην Κύπρο (46,5%) και στην Ελλάδα (47,5%). Βέβαια, λόγω της εξ αποστάσεως μεθοδολογίας, το ΑΠΚΥ δεν έχει σύνορα και έχει φοιτητές και παρουσία σε περισσότερες από 50 τρίτες χώρες. Στο ΑΠΚΥ δεν θα συναντήσετε τη φοιτητική κοινότητα των συμβατικών πανεπιστημίων, αλλά άτομα όλων των ηλικιών, από νέα παιδιά ως ώριμους ενήλικες, οικογενειάρχες, άτομα με ειδικές ανάγκες, εργαζομένους, συχνά σε κρίσιμη προσπάθεια ανέλιξης ή στροφής στην καριέρα τους.
- Ποια είναι η ισοτιμία του τίτλου σπουδών που κατέχει ένας απόφοιτος του ΑΠΚΥ σε σύγκριση με άλλα εγχώρια και διεθνή πανεπιστήμια;
Ήδη το ΑΠΚΥ μετρά 7.363 απόφοιτους. Ως δημόσιο Πανεπιστήμιο, είναι ισότιμο με όλα τα αναγνωρισμένα πανεπιστήμια διεθνώς, ανεξάρτητα από τη διδακτική μεθοδολογία τους. Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, οι τίτλοι σπουδών που απονέμει αναγνωρίζονται από τον Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π., σύμφωνα με τα κριτήρια και τις διαδικασίες του. Αξίζει δε να σημειώσω ότι το Πανεπιστήμιό μας περνά από τις ίδιες διαδικασίες αξιολόγησης και πιστοποίησης του Φορέα ΔΙ.Π.Α.Ε. όπως και όλα τα υπόλοιπα εγχώρια πανεπιστήμια.
- Με ποιο τρόπο εφαρμόζεται η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου;
Το ΑΠΚΥ αξιοποιεί πλήρως τις νέες τεχνολογίες στις εκπαιδευτικές διαδικασίες, εξελίσσει τη μεθοδολογία και τις υποδομές του και καλύπτει τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της σύγχρονης εκπαίδευσης. Μέσω της υπερσύγχρονης Πλατφόρμας Τηλεκπαίδευσης που έχει αναπτύξει, δημιουργεί ένα σύγχρονο, ασφαλές και ολοκληρωμένο περιβάλλον μάθησης, το οποίο προσομοιώνει τις παραδοσιακές αίθουσες και συνθήκες διδασκαλίας. Σ’ αυτό το ψηφιακό περιβάλλον, έγκριτοι ακαδημαϊκοί, καθηγητές-σύμβουλοι, υποστηρίζουν τις μαθησιακές διαδικασίες με τηλεδιαλέξεις και συμβουλευτικές συναντήσεις και καθοδηγούν και αλληλεπιδρούν με τους φοιτητές μας, οι οποίοι έχουν στη διάθεσή τους πολυμεσικό εκπαιδευτικό υλικό που τους παρέχεται για τις σπουδές τους. Ενδεικτική της πρωτοπορίας και καινοτομίας του ΑΠΚΥ στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι η βράβευσή του με χρυσά βραβεία στα Cyprus Education Leaders Awards το 2019 και το 2020.
- Το ξέσπασμα της πανδημίας στην Κύπρο έχει δημιουργήσει νέες προκλήσεις για το ΑΠΚΥ;
H πανδημία προκάλεσε μία απρόβλεπτων διαστάσεων παγκόσμια κρίση, σίγουρα όχι μόνο υγειονομική, με σημαντικές επιπτώσεις στο οικονομικό, πολιτιστικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Στον τομέα της εκπαίδευσης δεν άφησε περιθώρια αντίδρασης, αλλά προκάλεσε τη ‘βίαιη’ προσαρμογή όλων των συστημάτων και των ιδρυμάτων, σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης, στη νέα πραγματικότητα της καθολικής εξ αποστάσεως διδασκαλίας, μάθησης και τηλεργασίας.
Στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, βέβαια, μιλάμε για “business as usual”! Δεν έχει αλλάξει κάτι επί της ουσίας στην ακαδημαϊκή και διοικητική οργάνωσή μας. Αντίθετα, θα έλεγα, ότι η κρίση ανέδειξε την εξειδίκευση και πρωτοπορία του ΑΠΚΥ και την ετοιμότητά του να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της εποχής και στις τρέχουσες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Στο ΑΠΚΥ ήμασταν μπροστά από τις εξελίξεις όταν αποφασιζόταν η ενσωμάτωση τεχνολογιών/εργαλείων τηλεκπαίδευσης στα σχολεία και στα πανεπιστήμια και καθόλη τη διάρκεια της κρίσης συνεχίζουμε απρόσκοπτα τις εκπαιδευτικές διεργασίες προσφέροντας την ίδια ποιοτική εμπειρία στους φοιτητές μας.
Σίγουρα η τρέχουσα πανδημία είναι καταλύτης για την ψηφιακή αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης και ευκαιρία για την εφαρμογή τολμηρών μεταρρυθμίσεων. Στόχος του ΑΠΚΥ είναι να συνεχίσει να επενδύσει στην αριστεία και στη συνεχή βελτίωση της λειτουργίας του, σε νέους κλάδους σπουδών, στην αναβάθμιση των υποδομών τηλεκπαίδευσης, αλλά και στην εξωστρέφεια και διεθνοποίησή του, ώστε να εξελιχθεί στο Εdupreneurial πανεπιστήμιο που χρειάζεται η κοινωνία μας στον 21ο αιώνα.
- Πώς σχολιάζετε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση όπως εφαρμόστηκε σε σχολεία και πανεπιστήμια λόγω της πανδημίας; Υπήρξε κάποια συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας για την οργάνωση και εφαρμογή της;
Κατά την άποψή μου η Κύπρος δεν ήταν έτοιμη για τις επιπτώσεις που ακολούθησαν μιας τέτοιας πανδημίας σε ό,τι αφορά στην εκπαίδευση και στην εργασία. Δεν είχαμε ίσως ποτέ, ως τώρα, συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα και χρηστικότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Επομένως, δεν υπήρχαν κατάλληλοι σχεδιασμοί και υποδομές, ούτε αποτελεσματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης με τη χρήση των τεχνολογιών στην εκπαιδευτική πράξη.
Πιαστήκαμε εξαπίνης και αναγκαστήκαμε να προσαρμοστούμε, βιαστικά σίγουρα, στα νέα δεδομένα. Ακόμα και σήμερα, 1–1.5 χρόνο από την έναρξη της πανδημίας, δεν βλέπουμε στα σχολεία και στα πανεπιστήμια να εφαρμόζεται οργανωμένα και συστηματικά η εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Χρειάζεται και τρόπος και χρόνος. Δεν αρκεί, π.χ. η απλή ανάρτηση μιας παρουσίασης σε μια πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ειδικά των ενηλίκων εκπαιδευομένων, εδράζεται σε μια εντελώς διαφορετική φιλοσοφία και σε διαφορετικές αρχές μάθησης. Το πλέον ουσιώδες είναι η ίδια η εμπλοκή του διδακτικού προσωπικού και των εκπαιδευομένων (μαθητές/φοιτητές) και η ενεργοποίησή τους στη μαθησιακή διαδικασία. Αλλά και το εκπαιδευτικό υλικό πρέπει να είναι κατάλληλα διαμορφωμένο, για να επιτρέπει την επίτευξη των μαθησιακών αποτελεσμάτων, και διαδραστικό, για να αναπτύσσουν οι εκπαιδευόμενοι δεξιότητες και όχι μόνο στείρα γνώση. Ο ρόλος δε του εκπαιδευτικού είναι εξόχως σημαντικός. Χρειάζεται η αποτελεσματική επιμόρφωσή του, ώστε να χειρίζεται σωστά την τεχνολογία, να σχεδιάζει πολύμορφη μαθησιακή εμπειρία, να παρέχει κατάλληλη ανατροφοδότηση, να εμψυχώνει και να υποστηρίζει αποτελεσματικά τους εξ αποστάσεως μαθητές/φοιτητές του. Τα σχολεία μας χρειάζονται και καλά καταρτισμένους διευθυντές, τους οποίους, όμως, δεν έχουμε διότι η Πολιτεία δεν προσφέρει κατάλληλη εκπαίδευση ώστε να ηγείται κάποιος αποτελεσματικά ενός σύγχρονου σχολείου. Στη ‘νέα’ εκπαιδευτική πολιτική μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά το ΑΠΚΥ και είναι πάντα στη διάθεση της Πολιτείας για κάθε υποστήριξη στην εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης, σε όλες τις βαθμίδες, και στην κατάλληλη προετοιμασία των σύγχρονων ηγετών των σχολείων μας.
- Κύριε Πρύτανη, γιατί να επιλέξει ένας υποψήφιος φοιτητής το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου;
Το ΑΠΚΥ, λόγω της εξειδίκευσής του στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, θα επιλέξουν όσοι επιδιώκουν ευελιξία στις σπουδές τους, εργαζόμενοι που στοχεύουν σε επαγγελματική ανέλιξη, άνεργοι που επιδιώκουν με έναν τίτλο σπουδών την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, άτομα κάθε ηλικίας και οικογενειακού προφίλ που επιζητούν ποιοτική τριτοβάθμια εκπαίδευση στον ελεύθερο χρόνο που μπορούν να διαθέσουν λόγω των υποχρεώσεών τους. Στο ΑΠΚΥ, ο κάθε φοιτητής είναι σίγουρος ότι θα έχει μια ευέλικτη και ποιοτική μαθησιακή εμπειρία, εφάμιλλη αν όχι και καλύτερη, από τη συμβατική εκπαίδευση. Το Πανεπιστήμιό μας έχει προσιτά δίδακτρα, μπλουτίζει διαρκώς τα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύει και προσφέρει εύρος προγραμμάτων σπουδών, τα οποία παρέχουν πολύπλευρη ακαδημαϊκή γνώση, καλλιεργούν επαγγελματικά αξιοποιήσιμες δεξιότητες και έχουν άμεσο αντίκρισμα στην αγορά εργασίας. Για όλους αυτούς τους λόγους η αξία του τίτλου σπουδών από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου είναι δεδομένη.