«Συναρπαστικό, ελεγειακό συνάμα και τρομακτικό. Όπως κάθε ταξίδι που μας αλλάζει μια για πάντα την προοπτική της ζωής. Τέτοια ήταν η αίσθηση που μας δόθηκε από τις πρώτες κιόλας στιγμές που ξεφυλλίσαμε τον μύθο της Περσεφόνης μέσα από τη διπλά αλληγορική ματιά του Γιάννη Ρίτσου». Σε σκηνοθεσία Σάββα Μυλωνά παρουσιάζεται, από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚΥ), ο ποιητικός μονόλογος «Περσεφόνη» του Γιάννη Ρίτσου στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα την Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 2024 στις 20:00.
Ο Γιάννης Ρίτσος, έχοντας ως αφετηρία τον αρχαιοελληνικό μύθο, όπως συμβαίνει στα περισσότερα ποιήματα της συλλογής του «Τέταρτη Διάσταση», γράφει ένα ποίημα για το υπαρξιακό δράμα της ζωής, το αιώνια επαναλαμβανόμενο μέσα στον χώρο και τον χρόνο. Το έργο «Περσεφόνη» πραγματεύεται την εσωτερική πάλη ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, τη θετικότητα και την απαισιοδοξία. Είναι ένας ύμνος στον έρωτα τόσο με την πνευματική, όσο και με τη σαρκική του υπόσταση. Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Σάββα Μυλωνά, «Το διαχρονικό αυτό έργο σήμερα μιλάει για την ανάγκη για εσωτερικό διάλογο, για αποστασιοποίηση από το δύσκολο πολιτικό και ομολογουμένως ρηχό κοινωνικό περιβάλλον, για την αναζήτηση του βαθύτερου εαυτού και θέτει το αιώνιο ερώτημα αν αξίζει να πιστεύει κανείς και να αγωνίζεται».
Συντελεστές
Σκηνοθέτης: Σάββας Μυλωνάς
Βοηθός σκηνοθέτη - Τεχνικός: Χρίστος Τσιαήλης (απόφοιτος Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου)
Ηθοποιός: Σαλώμη Ιεροπούλου
Μουσικός επί σκηνής: Γιώργος Καλογήρου
Τοποθέτηση και συζήτηση: Δρ. Κωστής Παύλου, Μέλος Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού ΑΠΚΥ
ΥΠΟΘΕΣΗ
Το ποιητικό αυτό έργο του Γιάννη Ρίτσου είναι βασισμένο στον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης, κόρης της Δήμητρας και του Δία, θεάς της καρποφορίας και της γονιμότητας, υπεύθυνης για την καλή σοδειά. Μία μέρα, η Περσεφόνη, παρέα με τη θεά Αθηνά, την Άρτεμη και τις Ωκεανίδες νύμφες, μάζευαν λουλούδια στο Νύσιον πεδίον. Ανέμελη η Περσεφόνη, απομακρύνθηκε από τη συντροφιά της, αναζητώντας το πιο όμορφο λουλούδι. Τη στιγμή που έσκυψε να πιάσει έναν νάρκισσο, η γη χωρίστηκε στη μέση και από τα έγκατα εμφανίσθηκε ένα άρμα με τον Πλούτωνα αρπάζοντας την Περσεφόνη. Η θεά Δήμητρα από τη λύπη της, μάρανε την πλάση, οι σοδειές δεν καρποφορούσαν πια και τα λουλούδια δεν άνθιζαν, απαίτησε από τον Πλούτωνα να επιστραφεί η Περσεφόνη, αλλιώς δεν θα άφηνε τη γη να ξανανθίσει. Ο Δίας, παρακινημένος απ’ τις ικεσίες των ανθρώπων που πεινούσαν, διέταξε τον Πλούτωνα να ελευθερώσει την Περσεφόνη. Ο Πλούτωνας δεν ήθελε να χάσει την αγαπημένη του, κι έτσι κατέληξαν σε έναν διακανονισμό, η Περσεφόνη να είναι στη Γη 6 μήνες με την μητέρα της και 6 στον κάτω κόσμο μαζί του και μάλιστα για να το εξασφαλίσει αυτό, της έδωσε να φάει καρπό ροδιού για να ξαναγυρίσει, γιατί όποιος έτρωγε καρπό στον κάτω κόσμο έμενε εκεί.
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΣΑΒΒΑ ΜΥΛΩΝΑ
Συναρπαστικό, ελεγειακό συνάμα και τρομακτικό. Όπως κάθε ταξίδι που μας αλλάζει μια για πάντα την προοπτική της ζωής. Τέτοια ήταν η αίσθηση που μας δόθηκε από τις πρώτες κιόλας στιγμές που ξεφυλλίσαμε τον μύθο της Περσεφόνης μέσα από τη διπλά αλληγορική ματιά του Γιάννη Ρίτσου.
Η διαδικασία της ερμηνείας του κειμένου στις αναγνώσεις και στις πρόβες με τους συντελεστές, καθώς και η πλήρης κατανόηση ήταν η μεγάλη πρόκληση. Σε δεύτερο στάδιο, καθορίστηκαν τα βασικά στοιχεία: η βύθιση στην ανάμνηση, η σχέση με τον χώρο και το «σκλάβωμα» μεταξύ δύο εκ διαμέτρου αντίθετων κόσμων. Συνθέσαμε το ψυχολογικό προφίλ που πρότασσε το ποίημα, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη το κοινωνικό υπόβαθρο του ίδιου του δημιουργού, υπό το φως της πολιτικής κατάστασης της εποχής που γράφτηκε. Το διαχρονικό αυτό έργο σήμερα μιλάει για την ανάγκη για εσωτερικό διάλογο, για αποστασιοποίηση από το δύσκολο πολιτικό και ομολογουμένως ρηχό κοινωνικό περιβάλλον, για την αναζήτηση του βαθύτερου εαυτού και θέτει το αιώνιο ερώτημα αν αξίζει να πιστεύει κανείς και να αγωνίζεται. Μιλάει για τη συνεχή μάχη του ανθρώπου μεταξύ του φωτός και του σκοταδιού, για την πλάνη να βρίσκεται κανείς μέσα στο σκοτάδι και να νομίζει πως είναι στο φως.
Το έργο του Γ. Ρίτσου «Περσεφόνη» θα το χαρακτηρίζαμε ως ένα «μεταφυσικό δράμα», εάν θέλαμε να το εντάξουμε σε κάποια κατηγορία θεατρικού έργου, ίσως και λόγω της ιδιαιτερότητάς του ως προς το περιεχόμενο και κυρίως τον ποιητικό και φιλοσοφικό του λόγο, που συνυπάρχει «σοφά» με τον ρεαλισμό και τον νατουραλισμό της αγάπης προς το ελληνικό τοπίο και ιδεώδες. Ο προβληματισμός ως προς τη φόρμα υπήρξε έντονος. Βέβαια, για την επιτυχία του στόχου απαραίτητο είναι το καλό υλικό και η συναντίληψη με τους συντελεστές.
Σαλώμη Ιεροπούλου
Είναι Κύπρια ηθοποιός, απόφοιτη της Δραματικής σχολής Βλαδίμηρος Καυκαρίδης. Ιδιοκτήτρια του «ArtKeepers Theatre House» στη Λευκωσία, ένας καλλιτεχνικός χώρος, όπου πραγματοποιούνται καλλιτεχνικές δράσεις, θεατρικές παραγωγές και θεατρικά εργαστήρια σε παιδιά και ενήλικες. Εμψυχώτρια/καθοδηγήτρια θεατρικού παιχνιδιού και δραματοποίησης ως εξωτερικός συνεργάτης σε σχολεία και ιδιωτικές σχολές. Παρακολούθησε μαθήματα φωνητικής, τραγούδι και συμμετείχε σε εργαστήρια musical theater και musical theater improvisation. Έχει συνεχής ενασχόληση με την ποίηση, τα ποιητικά έργα, όπως επίσης και με physical theatre με τεχνικές όπως Noh, Kabuki, τη μέθοδο Suzuki και τις πολεμικές τεχνικές, Corporeal Mime Physical theatre and Devised, μέθοδος του Etienne Decroux, σωματικό θέατρο και δημιουργία χορού τραγωδίας και κωμωδίας, σύγχρονο χορό κ.ά. Συμμετείχε σε εργαστήρια με τους Γιώργο Καραμαλέγκο, Κώστα Φιλίππογλου, Φώτη Νικολάου, Izumi Ashizawa, Guillaume William Pige, Γιάννη Λεοντάρη, Δημήτρη Ήμελλο, Heinz-Uwe Haus, Πάνο Κοκκινόπουλο, Κατερίνα Ευαγγελάτου, Βασίλη Παπαβασιλείου κ.ά. Ασχολήθηκε επίσης με το παιδικό θέατρο και παρακολούθησε μαθήματα όπως «Δραματοποίηση παραμυθιού» και «Θεατρικό παιχνίδι» για εμψυχώτρια σε εργαστήρια σε παιδιά και ενήλικες. Συμμετείχε σε παιδικές θεατρικές παραστάσεις σε δημόσια σχολεία. Σημαντικές συμμετοχές της και καλλιτεχνικές παρουσίες της είναι, στο performance «The Nelken line on the green line» το 2017, το οποίο ήταν μέρος του global event και περιλαμβάνεται στο αρχείο του ιδρύματος της Pina Bausch, από τις Ασώματες Δυνάμεις dance company.Το 2017 συμμετείχε στην παράσταση «Άμλετ» της Fresh Target Theatre Ensemple σε σκηνοθεσία Πάρι Ερωτοκρίτου. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς έλαβε μέρος στο No_Body festival/Moving on με το solo performance «Αέναη Σύγκρουση». Τηλεοπτικά την γνωρίσαμε μέσα από την καθημερινή τηλεοπτική σειρά του ΡΙΚ «Χάλκινα χρόνια», τη σειρά «Το μυστικό της πεταλούδας» από το ΡΙΚ, την δραματική σειρά «Το τατουάζ», στον Alpha Κύπρου, την δραματική σειρά «8 λέξεις» και της δραματικής σειράς «Η γη της ελιάς». Τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο 2019, πρωταγωνίστησε μαζί με τον ηθοποιό Νεοκλή Νεοκλέους στο έργο «ΜέΝΓΚΕΛΕ, όνειρο για δύο πρόσωπα σε ένα βαγόνι», του Θανάση Τριαρίδη. Το 2020 ήταν συνδημιουργός στην παράσταση «Personal Diaries», Physical Theater and Devised performance στo πλαίσιo του φεστιβάλ Interspace, στη Στέγη χορού Λευκωσίας. Δημιούργησε την μουσικοποιητική παράσταση «Βρες τρόπους να καθυστερήσουμε τη νύχτα» σε συνεργασία με τον μουσικό Σάββα Σάββα, μια παράσταση εμπνευσμένη και βασισμένη στις ποιητικές συλλογές του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Συνεργάστηκε επίσης με τους σκηνοθέτες Βαρνάβα Κυριαζή, Ανθούλλη Δημοσθένους, Ευαγγελία Ονουφρίου, στο θέατρο Διόνυσος, θέατρο Wherehaus612 κ.ά. Επίσης, συμμετείχε σε Μουσικοποιητικές παραστάσεις όπως τη «Ζεστή βροχή αγάπη» σε καλλιτεχνική επιμέλεια του ποιητή/στιχουργού Πόλυ Κυριάκου, θεατρικά performances στο πλαίσιο μεγαλύτερων εκδηλώσεων, ποιητικές παρουσιάσεις και παρουσιάσεις καλλιτεχνικών δράσεων. Στον ποιητικό μονόλογο του Γιάννη Ρίτσου «Περσεφόνη», ερμηνεύει τον ομώνυμο ρόλο, με μουσικό επί σκηνής τον Γιώργο Καλογήρου, σε σκηνοθεσία Σάββα Μυλωνά.
.
Γιώργος Καλογήρου
Ο Γιώργος Καλογήρου γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1981. Είναι απόφοιτος της Θεολογικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει ολοκληρώσει τον κύκλο σπουδών στο λαούτο, δημοτικό τραγούδι, θεωρία βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής και στη βυζαντινή μουσική (πτυχίο, δίπλωμα) στη σχολή βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής «Eν Χορδαίς» στη Θεσσαλονίκη. Παρακολούθησε επίσης μαθήματα κρητικού λαούτου με τον Γιώργη Ξυλούρη. Συνεργάστηκε με τους συνθέτες Χρήστο Λεοντή, Μιχάλη Χριστοδουλίδη και Χρυσόστομο Σταμούλη ως ερμηνευτής. Κυκλοφόρησε δύο προσωπικές δισκογραφικές δουλειές, «Καλά το λεν για το φεγγάρι...» σε ποίηση κυπρίων ποιητών και σε στίχους του ιδίου και του Παναγιώτη Θωμά, και «Ο τεπάρισσος» σε ποίηση Γιάννη Κυπρή. Έχει παρουσιάσει συνθετικές εργασίες σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη («Τραγούδια καταστρώματος»), Γιάννη Ρίτσου (“Αποχαιρετισμός”) και Κώστα Μόντη («Γράμματα στη μητέρα»). Έχει γράψει επίσης μουσική για θεατρικές παραστάσεις, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές σειρές και συνεχίζει τη συνθετική εργασία στον τομέα της τραγουδοποιείας. Συνεργάζεται με τους στιχουργούς Ανδρέα Παράσχο, Πόλυ Κυριάκου, Παναγιώτη Θωμά, Μάνο Ορφανουδάκη και άλλους. Ασχολείται ερευνητικά με το έργο του συνθέτη Γιώργου Κοτσώνη.