Χρονιά εξελίξεων που απαιτούν εγρήγορση, προνοητικότητα, όραμα
του Πρύτανη του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, Καθηγητή Πέτρου Πασιαρδή
Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚΥ) θα συμπληρώσει σύντομα είκοσι έτη από την ίδρυσή του το 2002. Μέσα από αυτή τη γόνιμη και παραγωγική πορεία, με πολλές επιτυχίες, ευκαιρίες, αλλά και προκλήσεις, το ΑΠΚΥ πέτυχε την καταξίωσή του στον ελληνόφωνο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης. Σήμερα, το ΑΠΚΥ αποτελεί μια αξιόπιστη επιλογή για ποιοτική εκπαίδευση, που προσελκύει πλήθος φοιτητών στα προπτυχιακά, μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα σπουδών του, αλλά και στα προγράμματα διά βίου μάθησης που προσφέρει για διαρκή επιμόρφωση και εξέλιξη.
Η πανδημία Covid-19 δημιούργησε ένα πρωτόγνωρο τοπίο στην εκπαίδευση παγκοσμίως. Ξαφνικά, έχει επιβληθεί μια ‘βίαιη’ προσαρμογή όλων των συστημάτων και ιδρυμάτων σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης. Στη νέα πραγματικότητα της καθολικής εξ αποστάσεως διδασκαλίας, μάθησης και τηλεργασίας και της επιβεβλημένης πλέον ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική πράξη, το ΑΠΚΥ ήταν ήδη εκεί, με μακρόχρονη εμπειρία και τεχνογνωσία, αφού λειτουργεί με αυτό ακριβώς το μοντέλο. Ως το μοναδικό Πανεπιστήμιο στην Κύπρο που προσφέρει σπουδές αποκλειστικά εξ αποστάσεως, ήταν πανέτοιμο να προσφέρει πολύπλευρη μαθησιακή εμπειρία σε κάθε φοιτητή του μέσω της υπερσύγχρονης Πλατφόρμας Τηλεκπαίδευσης, που υποστηρίζει την επιτυχημένη εκπαιδευτική του μεθοδολογία.
Η πανδημία αποτέλεσε τη θρυαλλίδα που επιτάχυνε τον παγκόσμιο μεταρρυθμιστικό πυρετό, ο οποίος παρατηρείται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Χαρακτηριστικά αναφέρω τον εντεινόμενο διεθνή ανταγωνισμό (νέες αγορές, νέες κατηγορίες φοιτητών, διεθνείς κατατάξεις πανεπιστημίων), τον περιορισμό της δημόσιας επένδυσης στην παιδεία, την παγκόσμια οικονομική ύφεση, αλλά και τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τις συνέπειές τους στην εργασία και την οικονομία. Στο ‘εσωτερικό’ τους περιβάλλον τα πανεπιστήμια έρχονται αντιμέτωπα με ζητήματα όπως α) την ανάγκη για βελτίωση της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητάς τους, ώστε να διασφαλιστεί η οικονομική τους ευρωστία, β) την πρόκληση να διατηρήσουν, αλλά κυρίως να προσελκύσουν εγχώριους και ξένους φοιτητές και γ) την πίεση να ενισχύσουν την εξωστρέφεια και την παρουσία τους στο επιστημονικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
Τούτων δοθέντων, τα Πανεπιστήμια, ως κατ’ εξοχήν εκπαιδευτικοί οργανισμοί, θα πρέπει να μετατραπούν και σε Edupreneurial οργανισμούς, σύμφωνα με τους Πασιαρδή και Brauckmann. Ως πολύπλοκοι οργανισμοί, επιβάλλεται να επιτυγχάνουν τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας των προγραμμάτων και των διαδικασιών τους και να δημιουργούν στρατηγικές συμμαχίες με το εξωτερικό τους περιβάλλον. Στόχος τους είναι η δικτύωση και διεθνοποίησή τους, για να έχουν επιτυχημένη πορεία σε ένα δυναμικό περιβάλλον, στο οποίο συνυπάρχουν η ποιότητα και η ποσότητα, ως αντιστρόφως μεταβαλλόμενες δυνάμεις, που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό, ποιοι οργανισμοί θα επιβιώσουν.
Επομένως, τα Πανεπιστήμια, θα πρέπει να επενδύσουν, πρωτίστως, στην αναβάθμιση των τεχνολογικών τους υποδομών, αλλά και σε στρατηγικές συμμαχίες για τη δημιουργία συνεργειών και οικονομιών κλίμακας, ώστε να είναι σε θέση να παραμείνουν ενεργά και να προσαρμοστούν τάχιστα και με επιτυχία στις σύγχρονες διεθνείς συνθήκες που αφορούν στην ανώτατη εκπαίδευση.
Σε εθνικό επίπεδο είναι καταγεγραμμένος ο στόχος της Πολιτείας να καταστεί η χώρα μας περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης, έρευνας και καινοτομίας, ώστε να προσελκύει εγνωσμένου κύρους επιστημονικό προσωπικό, αλλά –κυρίως– ξένους φοιτητές. Συνεπώς, εάν τα Πανεπιστήμιά μας αξιοποιήσουν τις προοπτικές και επενδύσουν στην ανάπτυξη ποιοτικών, ευέλικτων προγραμμάτων σπουδών στην αγγλική γλώσσα, ιδιαίτερα σε τομείς που αποτελούν πλεονέκτημα στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα, θα προσελκύσουν περισσότερους φοιτητές, ανεξαρτήτως γεωγραφικής προέλευσης. Σε συνεργασία με τις παραγωγικές δυνάμεις, μπορούν επιπροσθέτως, να αναπτύξουν εξ αποστάσεως προγράμματα εξειδίκευσης και (επανα)κατάρτισης με στόχο την καλύτερη πρόσβαση του ανθρώπινου δυναμικού στην αγορά εργασίας και την ανάπτυξη οριζόντιων δεξιοτήτων. Το θέμα αυτό ήδη βρίσκεται στις προτεραιότητες του ΑΠΚΥ, μέσα από τη δημιουργία του Ινστιτούτου Διά Βίου Μάθησης.
Συμπερασματικά, το 2021 ανατέλλει με πληθώρα θεμάτων και εξελίξεις που απαιτούν εγρήγορση, προνοητικότητα και όραμα. Στο δικό μας πεδίο δράσης, αποτυπώνουμε τους στρατηγικούς μας στόχους σε δύο άξονες: α) στη συνεχή βελτίωση της λειτουργίας μας και β) στην ανάπτυξη, την εξωστρέφεια και τη διεθνοποίηση, ως ένα, δηλαδή, Edupreneurial Πανεπιστήμιο.
Το άρθρο στη συλλεκτική έκδοση της εφημερίδας Ο Φιλελεύθερος (έκδοση 28.12.2020)