Υπάρχει κανένας «ουσιαστικός», «πρακτικώς μετρήσιμος» λόγος να διδασκόμαστε τα κλασικά γράμματα, Αρχαία και Λατινικά, στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση; Τι μας χρειάζονται δύο "πεπαλαιωμένες" μορφές γλώσσας, οι οποίες δεν χρησιμοποιούνται στον προφορικό λόγο και δεν διευκολύνουν την επαγγελματική, (δι)επιστημονική, οικονομική, πολιτική ή διαπροσωπική επικοινωνία; Ποιοι ήταν ο Δημοσθένης, ο Αριστοτέλης και ο Θουκυδίδης, πότε έζησαν και γιατί πρέπει ακόμα να μελετάμε το έργο τους; Πώς πρέπει οι φιλόλογοι να προσεγγίζουμε διδακτικά την επιστήμη μας, για να μην φτάσουμε στο σημείο να μιλάμε στο κενό, δίχως ακροατήριο;
Με γενικό τίτλο «Διδάσκοντας το παρελθόν: Στόχοι, τρόποι, προκλήσεις και προοπτικές», το Προπτυχιακό πρόγραμμα «Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό» του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΑΠΚΥ) οργανώνει τηλεδιαλέξεις, ανοιχτές στην πανεπιστημιακή του κοινότητα και στο ευρύτερο κοινό, οι οποίες θα μεταδίδονται διαδικτυακά μέσω της Πλατφόρμας Τηλεκπαίδευσης του ΑΠΚΥ στον σύνδεσμο https://bit.ly/2UqOBvp
Την Πέμπτη 2 Απριλίου στις 18:30 ο Δρ. Ευάγγελος Αλεξίου, Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, θα αναπτύξει το θέμα «Αρχαία ελληνική φιλολογία και διαλεκτικός ανθρωπισμός». Στην παρουσίασή του ο ομιλητής πραγματεύεται τον όρο «διαλεκτικός ανθρωπισμός» και εξηγεί τη σύγχρονη επικαιρότητα των κλασικών γραμμάτων ως μια διαλεκτική σχέση με το παρελθόν, μακριά από έναν εξιδανικευτικό ανθρωπισμό, αλλά και από έναν στείρο φιλολογικό ιστορισμό. Η βασική ανθρωπιστική διάσταση της κλασικής φιλολογίας σήμερα, απέναντι στη μηχανιστική προσέγγιση της επιστήμης, αναδεικνύει την αναζήτηση του αρχαίου κόσμου ως ολότητας, τόσο ως ανθρωπιστικό παιδευτικό ιδεώδες αλλά, πρωτίστως, ως συναρπαστικό ταξίδι στο παρελθόν μέσω της διδασκαλίας ενός αρχαίου κειμένου που προϋποθέτει γνήσιο παιδαγωγικό ενδιαφέρον. Ο σύγχρονος κλασικός φιλόλογος καλείται να διαθέτει εφόδια, για να καταστήσει σαφές στους μαθητές του ότι ο Όμηρος, ο Θουκυδίδης, ο Σοφοκλής, ο Ισοκράτης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης είναι πάντοτε «ζωντανές παρουσίες», όχι στεγνά κείμενα.
Με τον όρο «διαλεκτικός ανθρωπισμός» προβάλλεται η σύγχρονη επικαιρότητα των κλασικών γραμμάτων σε μια διαλεκτική σχέση με το παρελθόν, μακριά από έναν εξιδανικευτικό ανθρωπισμό αλλά και από έναν στείρο φιλολογικό ιστορισμό. Η κλασική φιλολογία έχει να εκπληρώσει μια βασική ανθρωπιστική διάσταση από τη στιγμή που ερμηνεύει μέσω του παρελθόντος το εκάστοτε παρόν σε όλα τα επίπεδα: τη γλώσσα, τους θεσμούς, την κοινωνία, τις αξίες. Η στιβαρή φιλολογική κατάρτιση δεν προϋποθέτει ούτε συνεπάγεται έναν στείρο σχολαστικισμό. Απέναντι σε μια μηχανιστική προσέγγιση της επιστήμης, με κυρίαρχο δόγμα το publish or perish, η αναζήτηση του αρχαίου κόσμου ως ολότητας, το ανθρωπιστικό παιδευτικό ιδεώδες αλλά, πρωτίστως, το συναρπαστικό ταξίδι στο παρελθόν μέσω της διδασκαλίας ενός αρχαίου κειμένου προϋποθέτουν αγάπη και πάθος γι’ αυτό που διδάσκεις, κόπος και χρόνος, χρήση των νέων ηλεκτρονικών φιλολογικών εργαλείων, αλλά πάνω από όλα γνήσιο παιδαγωγικό ενδιαφέρον. Αυτό σημαίνει ότι ο σύγχρονος κλασικός φιλόλογος καλείται να διαθέτει εφόδια, για να καταστήσει σαφές στους μαθητές του ότι ο Όμηρος, ο Θουκυδίδης, ο Σοφοκλής, ο Ισοκράτης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης είναι πάντοτε «ζωντανές παρουσίες», όχι στεγνά κείμενα.
O Ευάγγελος Β. Αλεξίου σπούδασε κλασική φιλολογία στα Πανεπιστήμια Αθηνών (πτυχίο 1987) και Heidelberg Γερμανίας (διδακτορικό 1994). Μεταδιδακτορικό ερευνητικό του πρόγραμμα στη Heidelberg (1995-1997) χρηματοδοτήθηκε από το Γερμανικό Ίδρυμα Ερευνών (DFG). Δίδαξε στη Heidelberg (1997) ενώ υπήρξε επισκέπτης-ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης (1995-1996). Από το 2018 είναι Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Από το 1999 συνεργάζεται ως Συγγραφέας διδακτικού υλικού, Σύμβουλος-Καθηγητής και Συντονιστής με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα ανήκουν η ρητορική, η βιογραφία, η δεύτερη σοφιστική και ο κόσμος των ιδεών της αρχαιότητας.