ΒΙΗ611: Νευροηθική

Η Θ.Ε. Νευροηθική είναι Θ.Ε. υποχρεωτική και αφορά σε ένα πολύ σφριγηλό ερευνητικό πεδίο ανάλυσης ζητημάτων με επιπτώσεις καινοφανούς έντασης και έκτασης για την κοινωνία, αλλά και την οντολογία της ανθρώπινης ύπαρξης. Πρόκειται, συγκεκριμένα, περί ζητημάτων που εγείρονται από τις εξελίξεις στο ερευνητικό πεδίο της Νευρο-επιστήμης και τις διάφορες τεχνολογικές εφαρμογές της τελευταίας. Η ένταση και η έκταση των εν λόγω ζητημάτων οφείλεται στην ιδιαίτερη σχέση που έχει ο εγκέφαλος με θεμελιακές για το ανθρώπινο ον έννοιες όπως η νόηση, η ελευθερία της βούλησης, η ευθύνη, αλλά και η έννοια του προσώπου. Η νευρο-τεχνολογική δυνατότητά μας να παρατηρήσουμε και να παρέμβουμε στις λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως και να συνδέσουμε τον εγκέφαλο με μηχανές ή να κατασκευάσουμε συνθετικούς εγκεφάλους, συνιστά αντιστοίχως και μια δυνατότητα παρέμβασης στο περιεχόμενο των προαναφερόμενων εννοιών ή ακόμα και ολοκληρωτικής αναίρεσης των τελευταίων αυτών. Η δε αναμενόμενη εξάπλωση της νευρο-τεχνολογίας σχεδόν σε κάθε πτυχή της ζωής μας ενδέχεται να μεταβάλλει τη διάρθρωση της κοινωνίας και τον τρόπο λειτουργίας των διαφόρων θεσμών της, θέτοντας ταυτόχρονα και μια σειρά καίριων ηθικών, νομικών και πολιτικών ζητημάτων. Προς αντιμετώπιση των εν λόγω ζητημάτων, ένα ετερόκλητο πλήθος ερευνητών και στοχαστών από διάφορα πεδία της επιστήμης και της ανθρώπινης διανόησης, όπως αυτά της Νευρο-επιστήμης, της Φιλοσοφίας (κυρίως Ηθικής Φιλοσοφίας και Φιλοσοφίας του Νου), της Ιατρικής (κυρίως Ψυχιατρικής και Νευρολογίας), της Ψυχολογίας, της Νομικής και Πολιτικής Επιστήμης, της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Κοινωνιο-βιολογίας, ενώνουν τις δυνάμεις τους συνιστώντας ένα πολύ δυναμικό διεπιστημονικό πρόγραμμα τόσο θεωρητικής  όσο και απόλυτα εφαρμοσμένης χροιάς, το πρόγραμμα της Νευρο-ηθικής.

Στόχος της παρούσας Θεματικής Ενότητας (στο εξής Θ.Ε.) είναι η εξοικείωση των φοιτητριών/-ητών με τα κυριότερα ηθικά, νομικά, κοινωνικά και οντολογικά ζητήματα της Νευρο-ηθικής, όπως αυτά ανακύπτουν από σύγχρονες, αλλά και μελλοντικά δυνατές εφαρμογές της νευρο-επιστημονικής γνώσης. Ηθικά ζητήματα όπως αυτά της νοητικής ιδιωτικότητας, αυτονομίας και τελικά ελευθερίας, της ισότητας, της ασφάλειας, της επιτήρησης και του εξαναγκασμού, οντολογικά ζητήματα, όπως αυτά της αλλοίωσης της προσωπικής ταυτότητας ή της αμφισβήτησης της ελευθερίας της βούλησης, αλλά και νομικής φύσεως ζητήματα όπως αυτά της κακοδικίας, της αυτό-ενοχοποίησης και της προληπτικής ενοχοποίησης και φυλάκισης αναλύονται ενδελεχώς με σκοπό οι φοιτήτριες/-ητές να κατανοήσουν σε βάθος τους άμεσα ισχύοντες, αλλά και τους δυνητικούς κινδύνους μιας αλόγιστης εξάπλωσης εφαρμογών της νευρο-επιστημονικής γνώσης και τεχνολογίας που έχει ήδη αρχίσει να λαμβάνει χώρα. Επιπλέον, στόχος της όλης ανάλυσης είναι να καταστήσει τις/τους φοιτήτριες/-ητές ικανούς να εντοπίζουν τα διάφορα νευρο-ηθικής συνάφειας ζητήματα στην καθημερινότητά τους (και πιθανώς στο πεδίο εργασίας τους) και να μπορούν να τα αντιμετωπίσουν εφαρμόζοντας τις βασικές αρχές θεωρητικής ανάλυσης και εφαρμοστικής δράσης που θα διδαχτούν στην παρούσα Θ.Ε. Τέλος, ένας ακόμα εύλογος στόχος αυτής της Θ.Ε. είναι να προσφέρει ένα επαρκές υπόβαθρο νευρο-ηθικής γνώσης προλειαίνοντας το έδαφος για μια περαιτέρω διδακτορική εξειδίκευση στη Νευρο-ηθική όσων φοιτητριών/-ητών το επιθυμούν.