ΒΙΗ512: Ανθρώπινα Δικαιώματα και Θεωρίες Δικαιωμάτων

Η Θ.Ε. Ανθρώπινα Δικαιώματα και Θεωρίες Δικαιωμάτων που τοποθετείται δεύτερη στο εναρκτήριο εξάμηνο, είναι υποχρεωτική και καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση στα περιεχόμενα του προγράμματος. Στόχος της είναι να εισαγάγει τις/τους φοιτήτριες/-ητές στην ευρεία προβληματική των ανθρώπινων δικαιωμάτων και στις θεμελιώδεις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί για τη φιλοσοφική τους στήριξη, καθώς και να αποσαφηνίσει το εννοιολογικό πλαίσιο στο συγκεκριμένο πεδίο. Επίσης, η Θ.Ε. επιδιώκει να οριοθετήσει το πεδίο εφαρμογής και αξιοποίησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στις σύγχρονες κοινωνίες και να προσδιορίσει τις ηθικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές προκλήσεις που συνυφαίνονται με αυτά. Άλλωστε, η παγκοσμιοποίηση, ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας του σύγχρονου κόσμου, η γενικευμένη αστάθεια και η κλιματική αλλαγή καθιστούν επιτακτική την πραγμάτευση των εν λόγω ζητημάτων. Έτσι, δεν περιορίζεται στις παραδεδομένες προσεγγίσεις, αλλά στοχεύει στη σύζευξη των δικαιωμάτων με φλέγοντα θέματα της εποχής μας, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η αναγνώριση δικαιωμάτων ή συμφερόντων σε μη ανθρώπινους οργανισμούς, η λελογισμένη χρήση των βιοτεχνολογικών προοπτικών κ.λπ. Τα συγκεκριμένα προβλήματα, ωστόσο, δεν εξετάζονται διεξοδικά, αρκεί η επισήμανση ορισμένων θεμελιωδών θεωρητικών αναφορών και του εννοιολογικού πλαισίου, καθώς η πλήρης πραγμάτευσή τους επιφυλάσσεται σε συναφείς Θ.Ε., (π.χ. Ιατρική Ηθική και Οριακές Καταστάσεις).  

Αναφορικά με το περιεχόμενο της Θ.Ε., αυτό περιλαμβάνει ποικίλες θεωρητικές προσεγγίσεις. Πιο συγκεκριμένα, εστιάζει κατά κύριο λόγο στην ιστορική ανασκόπηση των βασικών θεωριών περί τα δικαιώματα ήδη από την Αρχαιότητα και την παρουσίαση των σημαντικότερων θεωριών του φυσικού δικαίου, με έμφαση σε αυτές που αναδύθηκαν κατά τη Νεωτερικότητα και αποτελούν το θεμέλιο του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. Ξεχωριστές υποενότητες αφιερώνονται στην παράδοση του Διαφωτισμού και του Φιλελευθερισμού, ώστε οι φοιτήτριες/-ητές να κατανοήσουν σε βάθος τη συμβολή αυτών των παραδόσεων στη διαμόρφωση της δικαιωματοκεντρικής θεώρησης που διακρίνει την εποχή μας. Η Θ.Ε. εστιάζει, επίσης, στις θεωρητικές προσεγγίσεις που αναπτύχθηκαν κατά τον 20 αιώνα, ως απάντηση σε συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα, καθώς και στις πρακτικές, νομικές και φιλοσοφικές προκλήσεις που ανέκυψαν μετά την εμβληματική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (1948). Η υποστήριξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων ενισχύθηκε σημαντικά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και η πολιτική φιλοσοφία αυτής της περιόδου τα ενέταξε δημιουργικά στον προβληματισμό της. Συνεπώς, αναδεικνύονται οι κυριότερες φιλελεύθερες και ελευθεροκρατικές προσεγγίσεις, κυρίως από τον αγγλοσαξωνικό χώρο, και εξετάζονται υπό το πρίσμα επίκαιρων ηθικών προβληματισμών.