Στη συνέντευξη τύπου που διοργάνωσαν στις 13/09/2024 το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου και το Europa Uomo Κύπρου με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης για τον Καρκίνο του Προστάτη (ΚτΠ), η Μαρία Χρίστου, φοιτήτρια στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Διοίκηση Μονάδων Υγείας» του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΑΠΚΥ), παρουσίασε τα ευρήματα της μεταπτυχιακής της έρευνας σχετικά με τον προληπτικό έλεγχο για τον ΚτΠ στην Κύπρο.
Σκοπός της έρευνας ήταν η ανάδειξη της σημασίας και της αναγκαιότητας της πρόληψης και της προαγωγής της υγείας στην Κύπρο, καθώς και η ευαισθητοποίηση του ανδρικού πληθυσμού για τον Καρκίνο του Προστάτη. Η έρευνα επικεντρώθηκε στις γνώσεις, στάσεις και αντιλήψεις των ανδρών στην Κύπρο σχετικά με τον προληπτικό έλεγχο για τον ΚτΠ, με πληθυσμό στόχο τους άνδρες 18 έως 85 ετών, συμπεριλαμβάνοντας στη δειγματοληψία περισσότερο υγιείς άνδρες. Στηρίχθηκε στη μεθοδολογία της συγχρονικής έρευνας πεδίου με την χρήση ανώνυμου δομημένου ερωτηματολογίου έχοντας λάβει έγκριση από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου.
Η έρευνα διήρκεσε έξι μήνες (Νοέμβριος 2023-Μάρτιος 2024) και πραγματοποιήθηκε με τη χρήση διαδικτυακών και έντυπων ερωτηματολογίων με τέσσερα μέρη (Δημογραφικά στοιχεία, Συνήθειες και τρόπος ζωής, Γνώσεις σχετικά με τον ΚτΠ, Στάσεις, συμπεριφορές και πρακτικές σχετικά με τη νόσο). Επιβλέπων καθηγητής ήταν ο Δρ Ελπιδοφόρος Σωτηριάδης.
Τα Σημαντικότερα Ευρήματα:
- Ηλικιακές διαφορές στην αντίληψη: Όσο αυξάνεται η ηλικία, τόσο αυξάνεται η γνώση και μειώνεται η άγνοια σχετικά με την δυνατότητα πρόληψης του καρκίνου του προστάτη. Οι άνδρες ηλικίας 65+ είχαν πιο θετική αντίληψη για την πρόληψη σε σύγκριση με τους νεότερους (18-44 ετών), όπου οι απόψεις διίστανται.
- Προκαταλήψεις σχετικά με τις εξετάσεις: Η αιματολογική εξέταση αντιμετωπίζεται με λιγότερη προκατάληψη και έχει αυξημένα ποσοστά αποδοχής στις μικρότερες ηλικίες. Αντίθετα, η δακτυλική εξέταση συναντά περισσότερες προκαταλήψεις, ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικιακές ομάδες.
Καλές Πρακτικές και Συστάσεις:
Τα ευρήματα και τα συμπεράσματα της έρευνας παρουσίασαν σημαντική αντιστοιχία με τις υποδείξεις παγκόσμιων και διεθνών οργανισμών, οι οποίοι τονίζουν την αναγκαιότητα της πρόληψης και της ευαισθητοποίησης του κοινού για τον καρκίνο του προστάτη.
Για να ενεργοποιηθεί το άτομο και να αναλάβει δράση σχετικά με την πρόληψη του ΚτΠ, θα πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις:
- Ενδείξεις για δράση (Cues to action): Περιλαμβάνουν τόσο εσωτερικούς παράγοντες, όπως η αυτό-αποτελεσματικότητα, τα εσωτερικά κίνητρα για αλλαγή όσον αφορά τη συμπεριφορά και επιδίωξη της υγείας και ευεξίας, όσο και εξωτερικούς παράγοντες, όπως η ασθένεια ενός συγγενικού προσώπου, που μπορεί να παρακινήσουν το άτομο να αναλάβει δράση.
- Κίνητρο για την Υγεία (Health Motivation): Το επίπεδο ενδιαφέροντος ενός ατόμου για ζητήματα υγείας καθορίζει την ετοιμότητά του να αναλάβει δράση. Όσο υψηλότερο το εσωτερικό κίνητρο, τόσο πιθανότερο είναι το άτομο να υιοθετήσει συμπεριφορές πρόληψης και προαγωγής της υγείας.
Μία από τις χρήσιμες προτάσεις της έρευνας της Μαρίας Χρίστου αφορά την υιοθέτηση κινητής διαφήμισης με τα αστικά λεωφορεία ή/και άλλα μέσα μαζικής συγκοινωνίας, με ιδιαίτερη έμφαση στο έργο που υλοποιεί το Europa Uomo Cyprus. Τα ευρήματα ενισχύουν, ακόμη, την πρόταση για τη δημιουργία και υποστήριξη μιας ισχυρής επωνυμίας προώθησης της πρόληψης (brand name) από την Πολιτεία. Παράλληλα, απαιτείται η υποστήριξη από υφιστάμενους θεσμούς (Υπουργείο Υγείας, Υπουργείο Παιδείας, ΟΑΥ, ΟΚΥΠΥ, ΟΠΑΠ, Δήμοι, Κοινότητες κτλ.) και αντίστοιχους χορηγούς, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί αυτή η πρωτοβουλία, με στόχο την άμεση και ελκυστική ενημέρωση για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη. Επιπλέον, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να υιοθετηθεί η ετήσια δωρεάν κάλυψη των εξετάσεων πρόληψης του καρκίνου του προστάτη με συγκεκριμένα κριτήρια από τον ΟΑΥ και το Γενικό Σύστημα Υγείας, ώστε να ενθαρρυνθεί ο πληθυσμός των ανδρών να συμμετάσχει στα αντίστοιχα προγράμματα πρόληψης.
