Στον κύκλο τηλεδιαλέξεων με τίτλο «Γλώσσα, Λογοτεχνία, Γραμματισμοί», που διοργανώνει το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία» του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΑΠΚΥ), η κοινωνιογλωσσολόγος Έλενα Ιωαννίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, θα αναπτύξει το θέμα «Γλώσσα, ταυτότητα και γλωσσική εκπαιδευτική πολιτική: Δεδομένα από το κυπριακό συγκείμενο». Η τηλεδιάλεξη θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 5 Μαΐου 2020 στις 20:00 και θα μεταδίδεται μέσω των εργαλείων τηλεκπαίδευσης του ΑΠΚΥ στον σύνδεσμο https://bit.ly/2RVESNl.
Η διάλεξη θα καταδείξει την πολυπλοκότητα της σχέσης γλώσσας, ταυτότητας και εκπαίδευσης μέσα από την παρουσίαση ερευνητικών δεδομένων από το κυπριακό συγκείμενο. Με αφετηρία το κοινωνιογλωσσολογικό πλαίσιο για τη γλώσσα και την ταυτότητα, αυτή η σχέση περιγράφεται μέσα από εθνογραφικά ερευνητικά παραδείγματα και θεωρητικές εννοιολογήσεις. Σύμφωνα με την Ε. Ιωαννίδου, αν και η γλώσσα και η ταυτότητα είναι πολυσύνθετοι όροι και η σχέση τους πολύπλοκη, εντούτοις σε επίπεδο πολιτικής και θεσμών προβάλλονται με έναν μονοσήμαντο και μονολιθικό τρόπο. Στο πλαίσιο της τηλεδιάλεξης, θα αναλυθεί επίσης η έννοια της γλωσσικής εκπαιδευτικής πολιτικής και μέσα από ερευνητικά παραδείγματα από την κυπριακή πραγματικότητα θα καταδειχθεί το χάσμα μεταξύ γλωσσικής πολιτικής και πράξης. Υπό αυτό το πρίσμα, θα παρουσιασθεί η πρόταση ενός εναλλακτικού διδακτικού μοντέλου για την ελληνική γλώσσα (εκπαιδευτική μεταρρύθμιση 2010: Χατζησαββίδης, Κωστούλη & Τσιπλάκου, 2011˙ Τσιπλάκου & Χατζηιωάννου, 2010) και οι λόγοι της απόσυρσης της μεταρρύθμισης αυτής το 2013.
Η Έλενα Ιωαννίδου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Έλαβε το Διδακτορικό της στην Κοινωνιογλωσσολογία και την Εκπαίδευση από το University of Southampton, στο οποίο εργάσθηκε ως Ερευνητική Συνεργάτιδα στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στην κοινωνική θεώρηση της γλώσσας, στη γλώσσα ως επιτέλεση, στη γλωσσική ποικιλότητα και την πολυγλωσσία και στις συσχετίσεις γλώσσας και ταυτότητας. Είναι γλωσσική εθνογράφος, με ειδικό ενδιαφέρον στη μελέτη κοινωνικών ομάδων οι οποίες διαφοροποιούνται από τη γλωσσική νόρμα και τον εξουσιαστικό λόγο. Η έρευνά της έχει χρηματοδοτηθεί από εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα και έχει δημοσιευτεί σε διεθνή περιοδικά.
Περισσότερα για τον Κύκλο τηλεδιαλέξεων και για το πρόγραμμά του: ΕΔΩ
Περίληψη εισήγησης: «Γλώσσα, ταυτότητα και γλωσσική εκπαιδευτική πολιτική: Δεδομένα από το κυπριακό συγκείμενο»
Σκοπός της παρουσίασης είναι να καταδείξει την πολυπλοκότητα της σχέσης γλώσσας, ταυτότητας και εκπαίδευσης μέσα από τη μελέτη και παρουσίαση ερευνητικών δεδομένων από το κυπριακό συγκείμενο. Συγκεκριμένα, έχοντας ως αφετηρία το κοινωνιογλωσσολογικό πλαίσιο για τη γλώσσα και την ταυτότητα, περιγράφεται η πολύπλοκη τους σχέση μέσα από εθνογραφικά ερευνητικά παραδείγματα και θεωρητικές εννοιολογήσεις. Αναγνωρίζεται ότι παρόλο που η γλώσσα και η ταυτότητα αποτελούν πολυσύνθετους και δύσκολο να οριστούν όρους, σε επίπεδο πολιτικής και θεσμών προβάλλεται ένας μονοσήμαντος και μονολιθικός τρόπος διασύνδεσής τους. Στο δεύτερο μέρος της παρουσίασης, αναλύεται η έννοια της γλωσσικής εκπαιδευτικής πολιτικής μέσα από ερευνητικά παραδείγματα από το κυπριακό συγκείμενο (Ioannidou, 2012). Ταυτόχρονα, αντιπαραβάλλονται δεδομένα από εθνογραφικές έρευνες στις σχολικές τάξεις (Ioannidou, 2009), οι οποίες καταδεικνύουν το χάσμα που υπάρχει μεταξύ γλωσσικής πολιτικής και γλωσσικών πρακτικών. Τέλος, παρουσιάζεται σε συντομία η προσπάθεια εφαρμογής ενός εναλλακτικού διδακτικού μοντέλου για την ελληνική γλώσσα (εκπαιδευτική μεταρρύθμιση 2010: Χατζησαββίδης, Κωστούλη & Τσιπλάκου, 2011˙ Τσιπλάκου & Χατζηιωάννου, 2010) και περιγράφονται οι αντιδράσεις και ενστάσεις που δημιουργήθηκαν από φορείς και οργανισμούς οι οποίοι οδήγησαν τελικά στην απόσυρση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης το 2013.
Βιογραφικό Αναπλ. Καθηγ. Έλενας Ιωαννίδου
Η Έλενα Ιωαννίδου είναι κοινωνιογλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στη Διδακτική της Γλώσσας στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Είναι απόφοιτος του τμήματος Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία (University of Southampton) και διδακτορικό στην Κοινωνιογλωσσολογία και την Εκπαίδευση (University of Southampton). Έχει εργαστεί ως Επίκουρη Καθηγήτρια και ως Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (2009-2019), και ως Ερευνητική Συνεργάτιδα (Research Fellow) στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Southampton (2005-2008). Τα ερευνητικά της ενδιαφέρονται εστιάζουν στην κοινωνική θεώρηση της γλώσσας, στη γλώσσα ως επιτέλεση, στη γλωσσική ποικιλότητα και την πολυγλωσσία και στις συσχετίσεις γλώσσας και ταυτότητας. Η Έλενα Ιωαννίδου είναι γλωσσική εθνογράφος, με ειδικό ενδιαφέρον στη μελέτη κοινωνικών ομάδων οι οποίες διαφοροποιούνται από τη γλωσσική νόρμα και τον εξουσιαστικό λόγο. Έχει ερευνήσει θέματα γλωσσικής χρήσης και συμβολικής αξίας της γλώσσας στους ελληνόφωνους Τουρκοκύπριους στην Κύπρο και σε Τουρκοκρητικούς στην Τουρκία. Επίσης, έχει δουλέψει με ομάδες φυλακισμένων πάνω σε θέματα κοινωνικού γραμματισμού και ταυτοτήτων. Ερευνητικά της προγράμματα έχουν χρηματοδοτηθεί από τη Βρετανική Ακαδημία (British Academy), την Ευρωπαϊκή Ένωση (6th Framework), το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Ίδρυμα Λεβέντη. Η έρευνά της έχει δημοσιευτεί σε διεθνή περιοδικά όπως το Journal of Language, Culture and Curriculum, Linguistics and Education, Journal of Multilingual Research, Lingua.